Α. 1. Το άρθρο 5 του Ν. 435/76 (ΔΕΝ 1976 σελ. 880) με το οποίο αντικατεστάθη το δεύτερο εδάφιο του άρθρου 8 του Ν. 3198/55, το προστεθέν δια της παρ. 4 του άρθρου 8 του ΝΔ 3789/57, ορίζει τα εξής:
«Μισθωτοί εν γένει υπαγόμενοι εις την ασφάλισιν οιουδήποτε ασφαλιστικού Οργανισμού, δια την χορήγησιν συντάξεως, συμπληρώσαντες η συμπληρούντες τας προς λήψιν πλήρους συντάξεως γήρατος προϋποθέσεις, δύνανται (Δυνατότης και όχι υποχρέωση του μισθωτού και του εργοδότου ιδρύεται με την διάταξη αυτή. Οι συνταξιοδοτούμενοι δεν είναι υποχρεωμένοι να αποχωρήσουν από την εργασία τους. Παραλλλήλως ο εργοδότης δεν υποχρεούται να καταγγείλη την σύμβαση όσων συμπληρώνουν προϋποθέσεις πλήρους συντάξεως) εάν μεν έχουν την ιδιότητα του εργατοτεχνίτου ν’ αποχωρώσι της εργασίας, εάν δε έχουν την ιδιότητα του υπαλλήλου, είτε ν’ αποχωρώσιν είτε ν’ απομακρύνωνται της εργασίας των παρά του εργοδότου των, λαμβάνοντες εις απάσας τας περιπτώσεις ταύτας, οι μεν επικουρικώς ησφαλισμένοι το 40%, οι δε μη ησφαλισμένοι επικουρικώς το 50% της αποζημιώσεως της οποίας δικαιούνται κατά τας εκάστοτε ισχυούσας διατάξεις, δια την περίπτωσιν απροειδοποιήτου καταγγελίας της συμβάσεως εργασίας, εκ μέρους του εργοδότου. Δια την κατά τ’ ανωτέρω χορηγουμένην εις τούς αποχωρούντας η απομακρυνομένους μισθωτούς, αποζημίωσιν, εφαρμόζονται κατά τα λοιπά πάντα τα οριζόμενα υπό των άρθρων 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 και 9 του ΝΔ 3198/55, ως και των διατάξεων του Ν. 2112/20 «περί υποχρεωτικής καταγγελίας της συμβάσεως εργασίας ιδιωτικών υπαλλήλων», ως ούτος ετροποποιήθη και συνεπληρώθη μεταγενεστέρως, και του ΒΔ της 16/18.7.20 «περί επεκτάσεως του Ν. 2112/20 «περί καταγγελίας της συμβάσεως εργασίας των ιδιωτικών υπαλλήλων» και επί των εργατών, τεχνιτών και υπηρετών, πλην των διατάξεων των αφορωσών την προειδοποίησιν».
Προκειμένου περί μισθωτών ησφαλισμένων εις έτερον πλην του ΙΚΑ, Οργανισμόν κυρίας ασφαλίσεως, ως προϋποθέσεις δια την εφαρμογήν της παρ. 1 του παρόντος νοούνται αι δια τούς ησφαλισμένους εις το ΙΚΑ προβλεπόμεναι τοιαύται».
2. Με το άρθρο 16 του Ν. 1539/85 (ΔΕΝ 1985 σελ. 405) ερμηνεύθηκε η φράση «επικουρικώς ησφαλισμένοι» της παραπάνω υπό 1 διατάξεως, ως εξής·
« Ως «επικουρικά ασφαλισμένοι» για την εφαρμογή της παρ. 1 του άρθρου 5 του Ν. 435/76 και της παρ. 4 του άρθρου 49 του Ν. 993/79, νοούνται όσοι έχουν συμπληρώσει τις προϋποθέσεις για τη λήψη επικουρικής σύνταξης.
Η διάταξη αυτή ισχύει από 1 Φεβρουαρίου 1983».
Σημειώνουμε ότι το άρθρο 49 παρ. 4 του Ν. 993/79 «Περί του επί συμβάσει ιδ. δικαίου προσωπικού του Δημοσίου-ΟΤΑ και λοιπών ΝΠΔΔ» (ΔΕΝ 1980 σελ. 92), ορίζει τα εξής:
«Το προσωπικόν του Κεφαλαίου Γ’ (Σημ. προσωπικό προς πλήρωσιν οργανικών θέσεων ειδικού επιστημονικού, τεχνικού η βοηθητικού προσωπικού), το μη υπαγόμενον, δια την χορήγησιν συντάξεως, εις την ασφάλισιν του Δημοσίου, συμπληρούν τας προς λήψιν πλήρους συντάξεως γήρατος προϋποθέσεις, δύναται ν’ αποχωρή εκ της υπηρεσίας λαμβάνον το μεν επικουρικώς ησφαλισμένον το 40%, το δε μη ησφαλισμένον επικουρικώς το 50% της υπό της παρ. 1 του παρόντος άρθρου αποζημιώσεως. Εις το προσωπικόν τούτο, απολυόμενον κατά τας διατάξεις των άρθρων 43, 44, 45, 46 και 47, εφ’ όσον κατά τον χρόνον της απολύσεως δικαιούται συντάξεως εξ ιδίας υπηρεσίας, καταβάλλεται αποζημίωσις ίση προς το ήμισυ της υπό της παρ. 1 του παρόντος άρθρου οριζομένης, εξαιρέσει... Της αυτής αποζημιώσεως και υπό τας αυτάς προϋποθέσεις δικαιούται και το κατά το άρθρον 15 απολυόμενον προσωπικόν».
Β. 1. Βασει της παραπάνω υπό 1 διατάξεως, μισθωτοί γενικώς (υπάλληλοι ή εργατοτεχνίτες), εφ’ όσον υπάγονται στην ασφάλιση οιουδήποτε ασφαλιστικού Οργανισμοῦ για την χορήγηση συντάξεως και έχουν συμπληρώσει (πριν από την αποχώρηση η την απόλυση) η συμπληρώνουν (κατά την αποχώρηση η απόλυση) προϋποθέσεις πλήρους συνταξιοδοτήσεως λόγω γήρατος, έχουν τη δυνατότητα·
α) Αν έχουν την ιδιότητα του υπαλλήλου να αποχωρούν οικειοθελώς ή να απομακρύνωνται από την εργασία τους υπό του εργοδότου, λαμβάνοντες οι μεν δικαιούμενοι και επικουρικής συντάξεως το 40%, οι δε μη δικαιούμενοι, το 50% της αποζημιώσεως την οποία θα εδικαιούντο να λάβουν στην περίπτωση καταγγελίας της συμβάσεως χωρίς προειδοποίηση και
β) Αν έχουν την ιδιότητα του εργατοτεχνίτου, να αποχωρούν οικειοθελώς λαμβάνοντες, οι μεν δικαιούμενοι και επικουρικής συντάξεως το 40%, οι δε μη δικαιούμενοι, το 50% της αποζημιώσεως που θα ελάμβαναν εν περιπτώσει καταγγελίας της συμβάσεως από τον εργοδότη. Αντιθέτως αν η σύμβαση εργασίας του εργατοτεχνίτου καταγγελθή από τον εργοδότη, οφείλεται ολόκληρη η αποζημίωση.
2. α) Κυρία προϋπόθεση λήψεως της μειωμένης αποζημιώσεως του Ν. 435/76 είναι η συμπλήρωση των προϋποθέσεων λήψεως πλήρους συντάξεως γήρατος, από τον ασφαλιστικό Οργανισμό κυρίας ασφαλίσεως.
Δεν εμπίπτουν στη ρύθμιση αυτή όσοι μισθωτοί συμπληρώνουν προϋποθέσεις λήψεως μειωμένης συντάξεως από τον φορέα κυρίας ασφαλίσεως. Οι τελευταίοι αυτοί μισθωτοί, εάν μεν απολυθούν από την εργασία τους δικαιούνται πλήρη την αποζημίωση απολύσεως, εάν δε αποχωρήσουν οικειοθελώς, δεν δικαιούνται καμιάς αποζημιώσεως.
Επίσης, πρέπει να δεχθούμε ότι δεν εμπίπτουν στη ρύθμιση περί μειωμένης αποζημιώσεως -με συνέπεια όταν αποχωρούν να μη δικαιούνται αποζημιώσεως, ενώ όταν απολύωνται να λαμβάνουν πλήρη αποζημίωση- όσοι μισθωτοί λαμβάνουν μειωμένη σύνταξη λόγω μειωμένου ορίου ηλικίας και συνεχίζουν την απασχόλησή τους χωρίς η καταβολή της συντάξεώς τους να ανασταλή, δεδομένου ότι μόνη η συμπλήρωση του ορίου ηλικίας δεν έχει ως αποτέλεσμα τη μετατροπή της μειωμένης συντάξεως σε πλήρη (ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ, Φ. Χατζηδημητρίου - Γ. Ψηλού, έκδοση ΔΕΝ 1991 σελ. 575).
Ποιές ήσαν οι προϋποθέσεις λήψεως πλήρους συντάξεως γήρατος βλ. εις ΔΕΝ 2010 σελ. 358 Εγκύκλιο 9/2010 του ΙΚΑ, καθώς και Γ. Ψηλόν - ΔΕΝ 2007 σελ. 268 επ. Οσον αφορά τις γυναίκες, έχει γίνει δεκτό από την νομολογία ότι ο εργοδότης δεν μπορεί να τις απολύση όταν συμπληρώσουν το μικρότερο (έναντι των ανδρών) όριο ηλικίας, μπορούν όμως οι ίδιες να αποχωρήσουν οικειοθελώς με το μικρότερο αυτό όριο.
β) Η συμπλήρωση προϋποθέσεων λήψεως πλήρους συντάξεως γήρατος ενδιαφέρει μόνον όσον αφορά τον Οργανισμό κυρίας ασφαλίσεως. Αντιθέτως, δεν ενδιαφέρει όσον αφορά τον φορέα επικουρικής ασφαλίσεως, αφού ο Νομος δεν κάνει σχετική διάκριση. Ετσι το 40% της αποζημιώσεως δικαιούνται τόσο οι συμπληρούντες προϋποθέσεις λήψεως πλήρους επικουρικής συντάξεως όσο και οι συμπληρούντες προϋποθέσεις λήψεως μειωμένης επικουρικής συντάξεως (εφ’ όσον βέβαια και οι δύο κατηγορίες αυτές έχουν συμπληρώσει προϋποθέσεις πλήρους συνταξιοδοτήσεως στον κύριο φορέα ασφαλίσεως).
Το 50% της αποζημιώσεως δικαιούνται μόνον όσοι δεν συμπληρώνουν προϋποθέσεις λήψεως ούτε ολόκληρης, ούτε μειωμένης επικουρικής συντάξεως.
3. Από τη διατύπωση των διατάξεων του Ν. 435/76 προκύπτει ότι ο θεσμός της μειωμένης αποζημιώσεως έχει εφαρμογή για τον μισθωτό (υπάλληλο - εργατοτεχνίτη) που συμπληρώνει τις προϋποθέσεις συνταξιοδοτήσεως καθ’ ον χρόνον εργάζεται στον συγκεκριμένο εργοδότη και όχι και για το μισθωτό που όταν προσελήφθη είχε ήδη την ιδιότητα του συνταξιούχου (πλήρους συντάξεως γήρατος). Μονον έναντι του μισθωτού της πρώτης από τις παραπάνω περιπτώσεις ο εργοδότης έχει το δικαίωμα (επί απολύσεως υπαλλήλου) να καταβάλη μόνον μέρος της αποζημιώσεως, αντι της πλήρους που θα κατέβαλλε, η την υποχρέωση (επί οικειοθελούς αποχωρήσεως) να καταβάλη τη (μειωμένη) αποζημίωση, ενώ δεν θα κατέβαλλε τίποτε.
Αντιθέτως στον μισθωτό που προσελήφθη ως συνταξιούχος (πλήρους συντάξεως), ο εργοδότης επί μεν απολύσεως οφείλει πλήρη την αποζημίωση, επί δε οικειοθελούς αποχωρήσεως δεν οφείλει αποζημίωση.
4. Οπως προκύπτει και από τη διάταξη του Ν. 435/76 που ομιλεί περί «απολύσεως» η «αποχωρήσεως», ως τρόπων λύσεως της συμβάσεως του συμπληρούντος τις προϋποθέσεις πλήρους συνταξιοδοτήσεως μισθωτού, με τη συμπλήρωση των προϋποθέσεων πλήρους συνταξιοδοτήσεως δεν λύεται η σύμβαση εργασίας. Δεν λύεται επίσης η σύμβαση εργασίας με την υποβολή εκ μέρους του μισθωτού αιτήσεως για συνταξιοδότηση, εφ’ όσον εξακολουθεί να παρέχη τις υπηρεσίες του όπως και προηγουμένως (Γνωμ. ΝΣΚ 147/82 - ΔΕΝ 1982 σελ. 621 - Κ. Μαρκόπουλος εις ΔΕΝ 1977 σελ. 369).
Η αποζημίωση του Ν. 435/76 οφείλεται σύμφωνα με τον νόμο αυτόν κατά το χρονικό σημείο της αποχωρήσεως η απολύσεως, τόσο στούς «συμπληρούντες» κατά το χρονικό σημείο αυτό τις προϋποθέσεις πλήρους συνταξιοδοτήσεως, όσο και σε εκείνους που είχαν συμπληρώσει προ του χρονικού σημείου αυτού τις προϋποθέσεις και εξακολούθησαν να εργάζωνται. Για τις εισφορές συνταξιούχου που εργάζεται βλ. Μελ. Γ. Ψηλού - ΔΕΝ 2007 σελ. 515.
5. Και η αποζημίωση του Ν. 435/76 (υπαλλήλων) μπορεί να καταβληθή σε δόσεις (άρθρο 2 ΝΔ 3198/55 όπως έχει διαμορφωθή με τον Ν.3863/10 αρθρ.74 παρ. 3, που εφαρμόζεται αναλόγως για την αποζημίωση του Ν. 435/76), εφ’ όσον στο συνολικό ποσό της (ίσο με το 50% η το 40% της πλήρους αποζημιώσεως), περιλαμβάνονται περισσότεροι από 2 μηνιαίοι μισθοί. Τοτε, μπορεί κατά μεν την αποχώρηση η απόλυση να καταβληθή ποσόν ίσο με 2 μηνιαίους μισθούς, μεταγενεστέρως δε το υπόλοιπο σε διμηνιαίες δόσεις, κάθε μία από τις οποίες δεν μπορεί να είναι μικρότερη των αποδοχών δύο μηνών, εκτός αν κατά την εξόφληση του συνόλου υπολείπεται μικρότερο ποσόν (βλ. και Αλληλ. ΔΕΝ 2013, τεύχος 1631 σελ. 1101).
6. Προϋπόθεση εφαρμογής της διατάξεως περί μειωμένης αποζημιώσεως του Ν. 435/76 είναι η αποχώρηση η απόλυση του δικαιούχου από τον εργοδότη. Δεν αποτελεί οικειοθελή αποχώρηση ο θάνατος του δικαιούχου. Συνεπώς δεν γεννάται ούτε μεταβιβάζεται στούς κληρονόμους το δικαίωμα για τη μειωμένη αποζημίωση μισθωτού που απεβίωσε μετά από την συμπλήρωση των προϋποθέσεων πλήρους συνταξιοδοτήσεως, αλλά πριν αποχωρήση οικειοθελώς η απολυθή από τον εργοδότη. Τούτο έχει δεχθή η νομολογία (ΑΠ 1125/84 - ΔΕΝ 1985 σελ. 444).
7. Για τα ανωτέρω βλ. Πορίσματα Νομολογίας αμέσως πιο κάτω και σειράν αποφάσεων ΔΕΝ 2010, τεύχος 1556 σελ. 327 επ. Για την αποζημίωση λόγω συνταξιοδοτήσεως των εκτάκτων υπαλλήλων Δημοσίου-ΝΠΔΔ-ΟΤΑ βλ. Γ. Ψηλόν εις ΔΕΝ 1995 σελ. 795 και Αβ. Καραλήν - ΔΕΝ 1978 σελ. 669.
• • •
ΠΟΡΙΣΜΑΤΑ ΝΟΜΟΛΟΓΙΑΣ
Σχετικά με την απόλυση η αποχώρηση των συμπληρούντων προϋποθέσεις πλήρους συντάξεως γήρατος μισθωτών βλ. αμέσως ανωτέρω. Βλ. επίσης τη νομολογία 1981-1994 εις ΔΕΝ 1995, τεύχος 1220 σελ. 441 και την νεώτερη νομολογία μέχρι σήμερα κατωτέρω. Τις προϋποθέσεις λήψεως συντάξεως από το Επικουρικό Ταμείο ΕΤΕΑΜ (τέως ΙΚΑ-ΤΕΑΜ) βλ. εις ΔΕΝ 2002 σ. 200 και ΔΕΝ 2005 σελ. 1676 ( Εγκ.). Επίσης βλ. Μελέτη Κ. Μαρκόπουλου - ΔΕΝ 1977 σελ. 369. Για την αποχώρηση λόγω συνταξιοδοτήσεως μισθωτών Δημοσίου - ΝΠΔΔ βλ. Σημείωμα Α. Καραλή εις ΔΕΝ 1978 σελ. 669 και Γ. Ψηλού εις ΔΕΝ 1995 σελ. 795. Για την αποχώρηση η απόλυση συνταξιοδοτουμένων υπαλλήλων ΚΤΕΛ βλ. Πορ. Νομολ. ΔΕΝ 2008 σελ. 1516 και 1517 και την ΑΠ 2250/09 - ΔΕΝ 2010, τεύχος 1556 σελ. 334.
1. Ως «επικουρικώς ησφαλισμένοι» θεωρούνται (από 1-2-83) κατά το άρθρο 16 του Ν. 1539/85 (ΔΕΝ 1985 σελ. 405), όσοι (κατά το χρονικό σημείο της αποχωρήσεως η της καταγγελίας) έχουν συμπληρώσει προϋποθέσεις λήψεως επικουρικής συντάξεως και όχι όσοι απλώς υπάγονται στην επικουρική ασφάλιση (βλ. και την ΑΠ 309/87 - ΔΕΝ 1988 σελ. 81).
2. Για τη λήψη της παραπάνω αποζημιώσεως απαιτείται η συμπλήρωση των προϋποθέσεων πλήρους συνταξιοδοτήσεως λόγω γήρατος (ΑΠ 850/89 - ΔΕΝ 1990 σελ. 474).
3. Δεν έχει εφαρμογή η διάταξη περί μειωμένης αποζημιώσεως στην περίπτωση συμπληρώσεως προϋποθέσεων λήψεως μειωμένης συντάξεως, ούτε επί μισθωτού που συνταξιοδοτείται λόγω αναπηρίας (ΑΠ 126/89 - ΔΕΝ 1990 σελ. 917).
4. Με την συμπλήρωση των προϋποθέσεων πλήρους συνταξιοδοτήσεως δεν λύεται η σύμβαση εργασίας. Δεν λύεται επίσης η συμβαση εργασίας με την υποβολή εκ μέρους του μισθωτού αιτήσεως για συνταξιοδότηση, εφ’ όσον εξακολουθεί να παρέχη τις υπηρεσίες του όπως και προηγουμένως (ΑΠ 284/96 - ΔΕΝ 1996 σελ. 527, ΑΠ 106/90 - ΔΕΝ 1991 σελ. 72, ΑΠ 918/95 - ΔΕΝ 1995 σελ. 1193, Γνωμ. ΝΣΚ 147/82 - ΔΕΝ 1982 σελ. 621).
• Με την συμπλήρωση των προϋποθέσεων συνταξιοδοτήσεως δεν επέρχεται αυτοδικαίως η λύση της συμβάσεως.
Δεν δημιουργείται υποχρέωση απολύσεως του μισθωτού, ούτε υποχρέωση αυτού να αποχωρήση οικειοθελώς. Η απόλυση δεν αντίκειται στην Οδηγία 2000/78 (ΑΠ 599/08 - ΔΕΝ 2008 σελ. 1512).
5. Μονη προϋπόθεση της αξιώσεως λήψεως της μειωμένης αποζημιώσεως (επί απολύσεως η αποχωρήσεως) είναι η συνδρομή των προϋποθέσεων πλήρους συντάξεως γήρατος.
Επί μεταβιβάσεως της επιχ/σεως, ως χρόνος υπηρεσίας λαμβάνεται ο χρόνος από της αρχικής προσλήψεως. Η αποζημίωση βαρύνει τον τελευταίο εργοδότη. Αποζημίωση οφείλεται και όταν η σύμβαση είναι άκυρη (ΑΠ 645/08 - ΔΕΝ 2008 σελ. 1513).
6. Το δικαίωμα καταγγελίας (με μειωμένη αποζημίωση) προϋποθέτει ότι το δικαίωμα συντάξεως είναι θεμελιωμένο κατά τον χρόνο καταγγελίας. Είναι δικαίωμα του μισθωτού να αναγνωρίση χρόνο ασφαλίσεως προς συμπλήρωσιν των προϋποθέσεων συνταξιοδοτήσεως. Δεν μπορεί να εξαναγκασθή σ αὐτό. Δεν είναι καταχρηστική η άσκηση δικαιώματος αναγνωρίσεως της καταγγελίας ως ακύρου, όταν έγινε προώρως, πριν από την συμπλήρωση των προϋποθέσεων συνταξιοδοτήσεως, έστω και αν η εξαγορά χρόνου απαιτούσε μικρή δαπάνη και η πορεία της επιχ/σεως ήταν κακή (ΑΠ 114/04 - ΔΕΝ 2004 σελ. 964).
7. Το δικαίωμα για την μειωμένη αποζημίωση λόγω συμπληρώσεως προϋποθέσεων πλήρους συνταξιοδοτήσεως δεν μεταβιβάζεται, εν περιπτώσει θανάτου του μισθωτού που είχε συμπληρώσει τις προϋποθέσεις αυτές, στούς κληρονόμους του (ΑΠ 1125/84 - ΔΕΝ 1985 σελ. 444, Αλλ. ΔΕΝ 2008 σελ. 171 (172). Αντίθετη η ΑΠ 245/05 (κατωτ.).
• Μονη προϋπόθεση για την λήψη της μειωμένης αποζημιώσεως είναι η ύπαρξη δικαιώματος συνταξιοδοτήσεως λόγω γήρατος. Εννοια των όρων «συμπληρώσαντες» ή «συμπληρούντες». Με την αίτηση συνταξιοδοτήσεως μεταβιβάζεται το δικαίωμα λήψεως της μειωμένης συντάξεως στούς κληρονόμους του θανόντος μισθωτού (ΑΠ 245/05 - ΔΕΝ 2005 σελ. 1008 και υποσ. σελ. 1009 - βλ. και κατωτ. υπό 23).
8. Η ΑΠ 85/95 (ΔΕΝ 1995 σελ. 438) εδέχθη ότι η διάταξη του άρθρου 5 Ν. 435/76, κατά το μέρος που παρέχει στον εργοδότη το δικαίωμα να απομακρύνη τις γυναίκες μισθωτούς σε μικρότερη, εν σχέσει με τούς άνδρες, ηλικία, αντίκειται στην αρχη της ισότητος και έχει καταργηθή από το άρθρο 15 του Ν. 1414/84 (Βλ. και την ΑΠ 593/96 - ΔΕΝ 1998 σελ. 622, την ΑΠ 266/99 - ΔΕΝ 1999 σελ. 697 καθώς και την ΑΠ 1785/2001 - ΔΕΝ 2003 σελ. 166).
• Αντισυνταγματική η διάταξη που προβλέπει την λύση της σχέσεως η επιτρέπει την καταγγελία συμβάσεως συνταξιοδοτουμένων γυναικών λόγω συμπληρώσεως διαφορετικού ορίου ηλικίας εν σχέσει προς τούς άνδρες. Περίπτωση επιδικάσεως μισθών υπερημερίας σε απολυθείσα γυναίκα, μέχρι συμπληρώσεως του 65ου έτους (ΑΠ 1429/04 - ΔΕΝ 2005 σελ. 220 - βλ. και την ΑΠ 496/11 - ΔΕΝ 2011 σελ. 1314).
• Αντισυνταγματικότης διατάξεως αρθρ. 8 εδ. β’ Ν. 3198/55 ως προς το επιτρεπτόν της καταγγελίας συμβάσεως γυναικών ενωρίτερα έναντι των ανδρών. Δικαιολογείται μόνον η αποχώρηση γυναικών με συνταξιοδότηση ενωρίτερα έναντι των ανδρών. Οχι η καταγγελία (ΑΠ 2251/09 - ΔΕΝ 2010 σελ. 337, ΑΠ 1785/01 - ΔΕΝ 2003 σελ. 166).
• Διάκριση ως προς την ηλικία συνταξιοδοτήσεως μεταξύ ανδρών - γυναικών. Απαγόρευση καταγγελίας και επιτρεπτόν αποχωρήσεως γυναικών με τις ίδιες προϋποθέσεις. Παράδοξον. (Ειδ. Εργ. Θεμ. - ΔΕΝ 2006 σελ. 1526).
• Και καταχρηστική άσκηση αξιώσεως λήψεως μισθών υπερημερίας από απολυθείσα ακύρως μετά την συμπλήρωση του ορίου ηλικίας για γυναίκες και συνταξιοδοτηθείσα (ΑΠ 2251/09 ΔΕΝ 2010 σελ. 337).
9. Μειωμένη αποζημίωση οφείλεται μόνον σε περίπτωση θεμελιώσεως δικαιώματος πλήρους συντάξεως. Εννοια του όρου «πλήρης σύνταξη» από το ΤΣΜΕΔΕ (ΑΠ 1007/2001 - ΔΕΝ 2002 σελ. 221).
10. Και για την αποζημίωση των αποχωρούντων λόγω συνταξιοδοτήσεως έχει εφαρμογή η αποσβεστική προθεσμία του άρθρου 6 παράγρ. 2 Ν. 3198/55 (ΑΠ 2250/09 - ΔΕΝ 2010 σελ. 334, ΑΠ 466/2001 - ΔΕΝ 2002 σελ. 86, ΑΠ 592/2002 - ΔΕΝ 2002 σελ. 915, ΑΠ 200/11 – ΔΕΝ 2012 σελ. 28).
• Ποτε αρχίζει η εξάμηνη προθεσμία για την λήψη της αποζημιώσεως (ΑΠ 44/06 - ΔΕΝ 2006 σελ. 1653).
11. Η καταγγελία συμβάσεως μισθωτών συμπληρωσάντων προϋποθέσεις πλήρους συντάξεως είναι έγκυρη και κατά τη διάρκεια της αδείας (ΑΠ 657/2002 - ΔΕΝ 2002 σελ. 1317).
12. Σε περίπτωση καταγγελίας μετά από μήνυση, εν περιπτώσει απαλλαγής του μισθωτού, οφείλεται πλήρης αποζημίωση έστω και αν είχε συμπληρώσει προϋποθέσεις πλήρους συντάξεως (ΑΠ 1202/09 και αντιθ. υποσ. ΔΕΝ 2010 σελ. 336, ότι η διάταξη περί μειωμένης αποζημιώσεως έχει εφαρμογή και στην περίπτωση αυτή. Προσθέτουμε ότι ο Ν. 435/76 παραπέμπει και στο άρθρο 7 του Ν. 3198/55, που αφορά την καταγγελία μετά από μήνυση).
13. Εν περιπτώσει λύσεως της συμβάσεως με ευνοϊκώτερους όρους από εκείνους του Ν. 435/76, ο μισθωτός δεν δικαιούται να ζητήση και την αποζημίωση του άρθρου 8 Ν. 3198/55 (ΑΠ 30/09 Ολομ. - ΔΕΝ 2010 σελ. 327, ΑΠ 1314/08 - ΔΕΝ 2010 σελ. 332, ΑΠ 915/08 - ΔΕΝ 2009 σελ. 352, ΑΠ 1283/2001 - ΔΕΝ 2002 σελ. 26). Εάν όμως η συμβατική αποζημίωση είναι μικρότερη, οφείλεται η διαφορά. Κατισχύουν οι όροι της νομίμου ρυθμίσεως (ΑΠ 1208/09 - ΔΕΝ 2010 σελ. 333).
14. Επί απολύσεως, απαιτείται η τήρηση των διατυπώσεων του Ν. 3198/55. Δεν αποκλείεται η βάσει επιχ/κης συνηθείας καταβολή πλήρους αποζημιώσεως η μεγαλυτέρας του νόμου (Μον. Πρωτ. Θεσ. 44510/07 - ΔΕΝ 2008 σελ. 599).
15. Η διάταξη αρθρ. 5 Ν. 435/76 περί ευνοϊκωτέρων όρων κατισχυόντων των διατάξεων του νόμου, έχει εφαρμογή και για την αποζημίωση επί αποχωρήσεως με την συγκατάθεση του εργοδότου (ΑΠ 1479/07 - ΔΕΝ 2007 σελ. 1563).
16. Εφαρμογή διατάξεων Ν. 3198/55 και Ν. 435/76 και στις συμβάσεις ωρισμένου χρόνου. Οι αποχωρούντες από το Δημόσιο - ΝΠΔΔ -ΟΤΑ που δεν υπάγονται για σύνταξη στην ασφάλιση του Δημοσίου δικαιούνται της αποζημιώσεως του άρθρου 49 Ν. 993/79 (και όχι του Ν. 435/76). Δικαιούνται και οι υπάλληλοι ΟΣΕ, έστω και αν ο υπηρεσιακός Οργανισμός δεν προβλέπη την παροχή αποζημιώσεως (ΑΠ 1015/95 - ΔΕΝ 1996 σελ. 278).
17. Δεν αποκλείεται η λόγω επιχειρησιακής συνηθείας υποχρέωση καταβολής πλήρους αποζημιώσεως (ΑΠ 279/2000 - ΔΕΝ 2001 σελ. 283, Μον. Πρωτ. Θεσ. 44510/07 - ΔΕΝ 2008 σελ. 599).
18. Εφαρμόζεται η αρχη της ίσης μεταχειρίσεως και όταν ο εργοδότης καταβάλλη οικειοθελώς πλήρη αντι μειωμένη αποζημίωση (ΑΠ 748/09 - ΔΕΝ 2009 σελ. 1432).
19. Οι απασχολούμενοι σε ξένες Αεροπορικές Εταιρεῖες δικαιούνται πλήρους αποζημιώσεως όταν αποχωρούν λόγω πλήρους η μειωμένης συνταξιοδοτήσεως (ΑΠ 154/98 - ΔΕΝ 2000 σελ. 898).
20. Λυση συμβάσεως λόγω συμπληρώσεως προϋποθέσεων πλήρους συντάξεως από τούς εργαζομένους στην ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ κλπ. Οφείλεται η αποζημίωση Ν. 2112/20 και 3198/55 (Ν. 3522/06 - ΔΕΝ 2007 σελ. 146 (150).
21. Οι εκπαιδευτικοί ιδιωτικών Σχολείων, αποχωρούντες με δικαίωμα πλήρους συντάξεως, δικαιούνται 50% αποζημίωση, έστω και αν λαμβάνουν και επικουρική σύνταξη. Η διάταξη του άρθρου 30 παράγρ. 6 Ν. 682/77 υπερισχύει εκείνης του Ν. 435/76 (ΑΠ 376/2000 - ΔΕΝ 2001 σελ. 1428).
22. Η διάταξη του άρθρου 5 Ν. 435/76 δεν καθιστά υποχρεωτική την απομάκρυνση του υπαλλήλου, απλώς παρέχει τη δυνατότητα απομακρύνσεως η αποχωρήσεως με μειωμένη αποζημίωση. Δεν αίρεται η ειδική προστασία των συνδ. στελεχών εν συνδρομή των προϋποθέσεων λήψεως πλήρους συντάξεως γήρατος (ΑΠ 918/95 - ΔΕΝ 1995 σελ. 1193).
23. Δεν υποδηλοί οικειοθελή αποχώρηση η υποβολή αιτήσεως συνταξιοδοτήσεως. Δεν επηρεάζει την ισχύ της συμβάσεως η χορήγηση πλήρους συντάξεως στον μισθωτό. Η απειλή κυρώσεων κατ ΑΝ 1846/51 αφορά την καταβολή της συντάξεως και όχι το κύρος της εργασιακής συμβάσεως. Μονη η απόληψη συντάξεως δεν καθιστά καταχρηστική την αξίωση καταβολής αποδοχών υπερημερίας λόγω ακύρου καταγγελίας (ΑΠ 284/96 - ΔΕΝ 1996 σελ. 527).
24. Δεν απαγορεύεται η εργασία στους συνταξιούχους ΙΚΑ (ΑΠ 496/11 - ΔΕΝ 2011 σελ. 1314)
25. Όταν συντρέχουν οι προϋποθέσεις και του εδ. α’ του αρθρ. 8 Ν.3198/55 (15ετία ή όριο ηλικίας και συγκατάθεση εργοδότου), οφείλεται το 50% και όχι το 40% της αποζημιώσεως (ΑΠ 197/11 - ΔΕΝ 2012 σελ. 1342, Πολ. Εφ. Αθ. 1473/12 - ΔΕΝ 2012 σελ. 1338).
