«Επιτρεπτή η λειτουργία των Εμπορικών Καταστημάτων κατά την Κυριακή 1 Νοεμβρίου 2020»
(Σχόλιο του Δελτίου Εργατικής Νομοθεσίας)
A.1. Στο άρθρο 16 παρ. 1 του Ν. 4177/13 (ΔΕΝ 2013 σελ. 1093) σε συνδυασμό με το άρθρο 114 του Ν. 4446/16 (ΔΕΝ 2017, σελ. 75 – αντικατέστησε την παρ. 1 του άρθρου 15 Ν. 4177/13 στην οποία παραπέμπει το άρθρο 16 παρ. 1) ορίζεται ότι κατά την πρώτη Κυριακή κατά την έναρξη κάθε εκπτωτικής περιόδου (τακτικές εκπτώσεις και ενδιάμεσες εκπτωτικές περίοδοι), επιτρέπεται προαιρετικά η λειτουργία των Εμπορικών Καταστημάτων.
Το α΄ 15νθήμερο του Νοεμβρίου ανήκει στις ενδιάμεσες εκπτωτικές περιόδους. Έτσι, κατά την πρώτη Κυριακή του διαστήματος αυτού, δηλαδή κατά την Κυριακή 1 Νοεμβρίου, είναι επιτρεπτή η λειτουργία των Εμπορικών Καταστημάτων.
Με τον Ν. 4208/13, άρθρο 25 (ΔΕΝ 2013 σελ. 1562) προσετέθη παράγραφος 4 στο τέλος του άρθρου 16 του Ν. 4177/13, στο οποίο ρυθμίζονται τα της απασχολήσεως των μισθωτών. Ορίζονται τα εξής:
«Επιτρέπεται η απασχόληση των εργαζομένων σε εμπορικά καταστήματα. Η απασχόληση των εργαζομένων είναι νόμιμη και αμείβεται σύμφωνα με τις κοινές διατάξεις της εργατικής νομοθεσίας που ορίζουν πρόσθετη αμοιβή για εργασία κατά Κυριακές. Στους εργαζομένους που θα απασχοληθούν κατά τις «εκπτωτικές Κυριακές», δύναται να χορηγηθή αναπληρωματική ανάπαυση σε εργάσιμη ημέρα της εβδομάδος που προηγείται των Κυριακών αυτών».
Το ωράριο λειτουργίας των Εμπορικών Καταστημάτων καθορίζεται στο άρθρο 23 του Ν. 2224/94 (ΔΕΝ 1994 σελ. 812) όπως αυτό αντικατεστάθη από το άρθρο 12 του Ν. 3377/05 (ΔΕΝ 2005 σελ. 1189) κι εν συνεχεία με την παρ. 3β του άρθρου 16 του Ν. 4177/13, ως εξής:
«Το ανωτέρω πλαίσιο ωραρίου καθορίζεται για τις καθημερινές ημέρες μέχρι την 21.00 ώρα, το Σάββατο μέχρι την 20.00 ώρα και την Κυριακή από ώρα 11.00 έως ώρα 20.00».
2. Βάσει των ανωτέρω, για την Κυριακή 1 Νοεμβρίου ισχύουν τα εξής:
- Επιτρέπεται η λειτουργία των Εμπορικών Καταστημάτων από τις 11 π.μ. έως τις 8 μ.μ. και η απασχόληση των μισθωτών, χωρίς να απαιτήται άδεια από την Επιθεώρηση Εργασίας. Απαιτείται βεβαίως η ηλεκτρονική υποβολή συμπληρωματικού ΠΙΝΑΚΑ Ε4, πριν από την απασχόληση των μισθωτών, στον οποίο αναφέρεται και η ημέρα αναπληρωματικής αναπαύσεως.
- Για την απασχόληση κατά την Κυριακή οφείλεται προσαύξηση 75%, υπολογιζομένη στο νόμιμο ωρομίσθιο για όσες ώρες απασχολούνται οι μισθωτοί.
Εάν η απασχόληση υπερβαίνη τις 5 ώρες, οφείλεται υποχρεωτικώς αναπληρωματική ανάπαυση 24 ωρών (ολόκληρη εργάσιμη ημέρα), η οποία μπορεί να χορηγηθή είτε κατά την εβδομάδα που ακολουθεί την Κυριακή 1 Νοεμβρίου (από 2 έως 7 Νοεμβρίου) είτε κατ’ εκείνη που προηγείται της Κυριακής (από 26 έως 31 Οκτωβρίου).
Προσοχή: Στο διάστημα από 26 έως 31/10 εμπίπτει και η προαιρετική εξαιρέσιμη αργία της 28ης Οκτωβρίου. Η ημέρα αυτή μπορεί να καθορισθή ως αναπληρωματική (για την εργασία της Κυριακής 1/11) ανάπαυση, μόνον εάν είναι για την συγκεκριμένη επιχείρηση εργάσιμη ημέρα (όχι όταν έχη καθιερωθή ως αργία). Στην περίπτωση αυτή, στους αμειβομένους με ημερομίσθιο, οφείλεται αμοιβή ίση με το ημερομίσθιο που θα ελάμβαναν την ημέρα αυτή οι εργαζόμενοι (όπως συμβαίνει με όλες τις εξαιρέσιμες εορτές).
Εάν χορηγηθή αναπληρωματική ανάπαυση, δεν οφείλεται, για την Κυριακή, εκτός από την προσαύξηση 75%, άλλη αμοιβή στους αμειβομένους με μηνιαίο μισθό.
Εαν δεν χορηγηθή αναπληρωματική ανάπαυση, τότε, εκτός από την προσαύξηση οφείλεται (ως αποζημίωση για την μη χορήγηση της αναπαύσεως) και αμοιβή ίση με τόσα καταβαλλόμενα ωρομίσθια, όσες οι ώρες της απασχολήσεως κατά την Κυριακή (κατά τις διατάξεις περί αδικαιολογήτου πλουτισμού).
Εάν η απασχόληση διαρκή μέχρι 5 ώρες, τότε ο εργοδότης δεν έχει υποχρέωση χορηγήσεως αναπληρωματικής αναπαύσεως, αλλά οφείλει στον μισθωτό τόσα ωρομίσθια όσες ώρες πραγματοποίησε κατά την Κυριακή (βάσει του νόμου, αφού πρόκειται για νόμιμη απασχόληση). Έχει όμως δικαίωμα ο εργαζόμενος, αντί λήψεως αμοιβής, να ζητήση ισόχρονη ανάπαυση κατ’ άλλη εργάσιμη ημέρα της επομένης της 1ης Νοεμβρίου εβδομάδος.
Αν πρόκειται για μισθωτό που αμείβεται με ημερομίσθιο, οφείλεται κανονικά εκτός από την προσαύξηση, και αμοιβή για την απασχόληση της Κυριακής (τόσα ωρομίσθια όσες ώρες εργασίας πραγματοποιήθηκαν). Δεν οφείλεται αμοιβή για την ημέρα αναπληρωματικής αναπαύσεως (εκτός αν καθορισθή ως ημέρα αναπληρωματικής αναπαύσεως η 28η Οκτωβρίου-εργάσιμη για την συγκεκριμένη επιχείρηση).
Αν κατά την Κυριακή η απασχόληση υπερέβη τις 8 ώρες, η απασχόληση πέρα των 8 ωρών συνιστά υπερωρία (νόμιμη) για την οποία οφείλεται προσαύξηση 40% υπολογιζομένη στο καταβαλλόμενο ωρομίσθιο. Καταβαλλόμενο ωρομίσθιο για την Κυριακή είναι το προσηυξημένο ήδη κατά 75%.
3. Όσον αφορά τις συνέπειες της απουσίας ή απεργίας εμποροϋπαλλήλου από Εμπορικό Κατάστημα το οποίο θα λειτουργήση κατά την Κυριακή 1 Νοεμβρίου:
Ο μη προσερχόμενος για εργασία μισθωτός λόγω απεργίας ή αδικαιολογήτως δεν δικαιούται να λάβη οποιαδήποτε πρόσθετη αμοιβή, ούτε βεβαίως αναπληρωματική ανάπαυση. Για να λάβη πλήρη τον μηνιαίο μισθό του πρέπει να προσφέρη εργασία καθ’ όλη την εβδομάδα. Αν δεν παρασχεθή εργασία κατά την ημέρα που έχει καθορισθή ως ημέρα αναπληρωματικής αναπαύσεως για τους λοιπούς μισθωτούς που απασχολήθηκαν κατά την Κυριακή 1/11 (και κατά την οποία θα αναπαυόταν και ο μισθωτός αυτός αν είχε απασχοληθή κατά την Κυριακή), ο εργοδότης δικαιούται να αφαιρέση από τον μισθό του τόσα ωρομίσθια όσες οι ώρες κατά τις οποίες υπό κανονικές συνθήκες θα απασχολείτο ο μισθωτός αυτός κατά την ημέρα της αναπληρωματικής αναπαύσεως, σύμφωνα με το άρθρο 648 ΑΚ, κατά το οποίο μισθός οφείλεται εφ’ όσον παρέχεται εργασία.
B. Υπ’ όψιν και ότι με τον Ν. 4472/17 άρθρο 49 (ΔΕΝ 2017, τεύχος 1713 σελ. 643(651) προσετέθησαν διατάξεις σχετικές με την δυνατότητα λειτουργίας των Εμπορικών Επιχειρήσεων και κατ’ άλλες Κυριακές. Βλ. σχετική Αλληλογραφία ΔΕΝ 2017, τεύχος 1720 σελ. 1231.
Με την υπ. αριθμ. 18/2019 απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΔΕΝ 2019, τεύχος 1747 σελ. 162) εκρίθη ότι η ρύθμιση του άρθρου 49 Ν. 4472/17 δεν αντίκειται στο Σύνταγμα και συνεπώς η εκδοθείσα κατ’ εξουσιοδότησιν αυτού ΥΑ 75812/2017 (ΔΕΝ 2017 σελ. 912) είναι έγκυρη.
Σημειώνουμε ότι στην ΥΑ 75812/17 (δηλαδή στις επιχειρήσεις οι οποίες επιτρεπτώς λειτουργούν κατά τις καθοριζόμενες Κυριακές) ανήκει και το Επιχειρηματικό Πάρκο του Δήμου Σπάτων (ΥΑ 126753/19 - ΔΕΝ 2020, τεύχος 1759 σελ. 265).
