Την Τετάρτη, 17.11.2021, στο site του Υπουργείου Εργασίας (https://ypergasias.gov.gr/) αναρτήθηκε ανακοίνωση με τίτλο «Πώς θα επαληθεύεται η ιδιότητα του διευθυντικού στελέχους».
Στην ανακοίνωση αναφέρονται επί λέξει τα εξής :
«Με απόφαση του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων Κωστή Χατζηδάκη, που εκδόθηκε σε εφαρμογή του νόμου 4808/2021 για την Προστασία της Εργασίας (άρθρο 79 παράγραφος 5 εδάφιο στ), καταγράφονται τα κριτήρια που θα πρέπει να εφαρμόζουν οι Ελεγκτικές Αρχές, προκειμένου να διαπιστώσουν εάν ένας υπάλληλος είναι διευθυντικό στέλεχος και μπορεί να εξαιρεθεί από τη νομοθεσία για το ωράριο. Με τις ρυθμίσεις αυτές, σε συνδυασμό με την πρόβλεψη ότι η ιδιότητα του διευθυντικού στελέχους πρέπει να συμφωνείται ρητά στη σύμβαση εργασίας και να δηλώνεται στο ΠΣ «ΕΡΓΑΝΗ», τα ελεγκτικά όργανα μπορούν να οδηγούνται σε διαφανείς και αντικειμενικές κρίσεις, ενώ οι εργοδότες και οι εργαζόμενοι αποκτούν σαφή εικόνα για τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των στελεχών των επιχειρήσεων κάθε βαθμίδας.
Σύμφωνα με την απόφαση, ως εργαζόμενοι που κατέχουν θέση εποπτείας ή διεύθυνσης ή εμπιστευτική θεωρούνται όσοι:
α. Ασκούν το διευθυντικό δικαίωμα του εργοδότη έναντι λοιπών εργαζομένων της επιχείρησης ή
β. Εκπροσωπούν και δεσμεύουν την επιχείρηση προς τρίτους ή
γ. Είναι μέλη του διοικητικού συμβουλίου ή αντίστοιχου οργάνου διοίκησης του εργοδότη ή
δ. Είναι μέτοχοι ή εταίροι κατέχοντες άνω του 0,5% των δικαιωμάτων ψήφου του εργοδότη
Επίσης, διευθυντικά στελέχη θεωρούνται όσοι εργαζόμενοι προΐστανται Διευθύνσεων, Μονάδων ή Τμημάτων ή άλλων αυτοτελών Μονάδων της εργοδοτικής επιχείρησης που προσδιορίζονται στο οργανόγραμμά της, η οποία τους εμπιστεύεται την εποπτεία μέρους της συνεχούς, διακεκομμένης ή έκτακτης, αλλά πάντως ουσιώδους λειτουργίας της, εφόσον αμείβονται με αποδοχές όχι μικρότερες από το εξαπλάσιο του εκάστοτε ελάχιστου νομοθετημένου μισθού.
Τέλος, ως στελέχη εποπτείας, διευθύνσεως ή εμπιστοσύνης χαρακτηρίζονται και όσοι αμείβονται με το οκταπλάσιο τουλάχιστον του εκάστοτε ελάχιστου νομοθετημένου μισθού. Τα παραπάνω στοιχεία, όπως προαναφέρθηκε, πρέπει να προκύπτουν από ρητούς όρους της σύμβασης εργασίας και να δηλώνονται στο πληροφοριακό σύστημα ΕΡΓΑΝΗ.
Οι εργαζόμενοι που δεν έχουν τις παραπάνω ιδιότητες δεν επιτρέπεται να εργάζονται υπερωριακά χωρίς τις νόμιμες διατυπώσεις και χωρίς να λαμβάνουν συμπληρωματική αμοιβή για υπερωρία και υπερεργασία, αποζημίωση εκτός έδρας, καθώς και προσαύξηση νυχτερινής εργασίας ή εργασίας κατά τις Κυριακές και αργίες.
Αλλαγές στη διαδικασία υποβολής των εντύπων αρμοδιότητας ΣΕΠΕ-ΟΑΕΔ
Με την ίδια Υπουργική Απόφαση, τροποποιείται η απόφαση «Επανακαθορισμός όρων ηλεκτρονικής υποβολής εντύπων αρμοδιότητας Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας (ΣΕΠΕ) και Οργανισμού Απασχολήσεως Εργατικού Δυναμικού (ΟΑΕΔ)» (Β΄3520/19-9-2019) του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων και επέρχονται οι ακόλουθες αλλαγές:
- Από την 29η/11/2021 για λόγους απλούστευσης της διαδικασίας παύει να υφίσταται η υποχρέωση των εργοδοτών να καταχωρούν στο έντυπο Ε8 του Π.Σ. ΕΡΓΑΝΗ την υπερεργασία των εργαζομένων τους που ούτως ή άλλως εντασσόταν και εντάσσεται στο νόμιμο ωράριο. Διατηρείται ωστόσο η υποχρέωση προαναγγελίας των υπερωριών.
- Από την ίδια ημερομηνία, οι εργοδότες που απασχολούν οδηγούς φορτηγών αυτοκινήτων και τουριστικών λεωφορείων, καθώς και Υπεραστικά και Αστικά ΚΤΕΛ που απασχολούν οδηγούς λεωφορείων, που διέπονται από τους Κανονισμούς (Ε.Κ.) 561/2006 και (Ε.Κ.) 165/2014, υποχρεούνται:
α) να καταχωρούν στο έντυπο Ε4 (συμπληρωματικός ωραρίου) στο Π.Σ. ΕΡΓΑΝΗ κάθε αλλαγή ή τροποποίηση του ωραρίου ή της οργάνωσης του χρόνου εργασίας των εργαζομένων αυτών εντός δεκαπέντε (15) ημερών μετά το τέλος κάθε εβδομαδιαίας περιόδου εργασίας.
β) να καταχωρούν στο έντυπο Ε8 (Αναγγελία νόμιμης υπερωριακής απασχόλησης) στο Π.Σ. ΕΡΓΑΝΗ τη νόμιμη κατά τη νομοθεσία υπερωριακή απασχόληση των εργαζομένων αυτών εντός δεκαπέντε (15) ημερών μετά το τέλος κάθε εβδομαδιαίας περιόδου εργασίας.
- Σε ό,τι αφορά στην υποβολή των εντύπων που αφορούν εργαζόμενους, για τα οποία η προθεσμία υποβολής τους στο Π.Σ. ΕΡΓΑΝΗ έληξε πριν τις 19/6/2021, επιτρέπεται μόνο η χειρόγραφη εκπρόθεσμη υποβολή τους, αλλά με ανάλογη εφαρμογή των προβλεπόμενων, από την κείμενη νομοθεσία περί εκπρόθεσμης υποβολής, κυρώσεων, όπου αυτή προβλέπεται.
- Η υποβολή των εντύπων E3, E5, E6 και Ε7 που αφορούν εργαζόμενους, τα οποία κατέστησαν εκπρόθεσμα μεταξύ του χρονικού διαστήματος από 19/6/2021 έως και 29/11/2021, επιτρέπεται για μια μόνο φορά και κατ’εξαίρεση με ηλεκτρονική υποβολή στο Π.Σ. ΕΡΓΑΝΗ από τις 29/11/2021 έως και τις 20/12/2021. Ευνόητο είναι ότι για την εκπρόθεσμη αυτή υποβολή έχουν εφαρμογή οι προβλεπόμενες, από την κείμενη νομοθεσία, κυρώσεις.
- Η υποβολή των εντύπων E3, E5, E6 και Ε7 που αφορούν εργαζόμενους, τα οποία κατέστησαν εκπρόθεσμα από 30/11/2021 και μετά, γίνεται μόνο ηλεκτρονικά και άπαξ.
- Σε ό,τι αφορά στην υποβολή των εντύπων E3.1, E3.2 και Ε3.3 που αφορούν ωφελούμενους/πρακτική άσκηση/μαθητεία, τα οποία κατέστησαν εκπρόθεσμα, επιτρέπεται η ηλεκτρονική τους υποβολή, άνευ κυρώσεων.
- Σε ό,τι αφορά στην υποβολή των εντύπων E3.4 και E3.5 που αφορούν ωφελούμενους/πρακτική άσκηση/μαθητεία, τα οποία κατέστησαν εκπρόθεσμα, επιτρέπεται η ηλεκτρονική τους υποβολή, αλλά με ανάλογη εφαρμογή των προβλεπόμενων, από την κείμενη νομοθεσία, κυρώσεων».
► Στο τέλος της ανακοίνωσης, αναφέρεται ότι «Επισυνάπτεται η απόφαση του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων» (βλ. συνημμένο αρχείο εδώ).
Επί των ανωτέρω, θα θέλαμε να επισημάνουμε τα ακόλουθα :
- Το κείμενο που επισυνάπτεται στην ανακοίνωση του Υπουργείου, αποτελεί σχέδιο υπουργικής αποφάσεως. Αυτό προκύπτει, κατά πρώτον, από το γεγονός ότι δεν φέρει αριθμό αποφάσεως, κατά δεύτερον από το ότι δεν φέρει ημερομηνία και, κατά τρίτον, από την αναφορά στο τέλος του κειμένου ότι «Η απόφαση αυτή να δημοσιευθεί στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως». Μέχρι τη στιγμή συντάξεως του παρόντος σημειώματος, δεν έχει κυκλοφορήσει ΦΕΚ που να περιλαμβάνει τη συγκεκριμένη υπουργική απόφαση.
- Στην ανακοίνωση του Υπουργείου αναφέρεται ότι από την 29η/11/2021 παύει να υφίσταται η υποχρέωση των εργοδοτών να καταχωρούν στο έντυπο Ε8 του Π.Σ. ΕΡΓΑΝΗ την υπερεργασία των εργαζομένων τους που ούτως ή άλλως εντασσόταν και εντάσσεται στο νόμιμο ωράριο. Το ερώτημα που τίθεται είναι, εάν και κατά πόσον, από την ανωτέρω ημερομηνία, η υπερεργασία, ως μεταβολή του δηλωθέντος ωραρίου εργασίας, θα πρέπει να καταχωρείται εκ των προτέρων στο έντυπο Ε4 (συμπληρωματικός ωραρίου). Κατά τη γνώμη μας, η απάντηση δεν θεωρείται δεδομένη, από τη στιγμή που, στην περίπτωση μειωμένης ημερήσιας απασχολήσεως, για την τυχόν εργασία του μερικώς απασχολούμενου μισθωτού πέραν του συμφωνηθέντος και δηλωθέντος (μικρότερου των 8 ή των 6,40 ωρών) ημερήσιου ωραρίου του, απαιτείται η προηγούμενη υποβολή του συγκεκριμένου εντύπου (Ε4).
- Στο επισυναπτόμενο σχέδιο υπουργικής αποφάσεως, αναφέρεται ότι, και στην περίπτωση υφιστάμενης πρόσληψης, θα πρέπει να γίνει δήλωση στο ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ της ιδιότητας του προσώπου διευθύνσεως κι εμπιστοσύνης (διευθύνοντος υπαλλήλου). Επίσης αναφέρεται ότι η ισχύς του μέρους Β’ της υπουργικής αποφάσεως, όπου περιλαμβάνεται και η συγκεκριμένη υποχρέωση, θα αρχίσει μετά τη λήξη της προθεσμίας υποβολής του ετήσιου Ε4 πίνακα προσωπικού για το έτος 2021 (δηλαδή μετά την 30.11.2021). Εκείνο, όμως, που δεν προκύπτει από το σχέδιο της αποφάσεως είναι το χρονικό σημείο, μέχρι το οποίο θα πρέπει να εκπληρωθεί η συγκεκριμένη υποχρέωση δήλωσης στο ΕΡΓΑΝΗ της εν λόγω ιδιότητας (του διευθύνοντος υπαλλήλου), για εργαζόμενους που ήδη απασχολούνται.
- Κατά το σχέδιο της Υ.Α., εάν κάποιος από τους όρους που παρατίθενται διαζευκτικά στο κείμενο, αποτυπώνεται στην ατομική σύμβαση εργασίας και έχει δηλωθεί στο ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ, τότε «τεκμαίρεται» ότι το πρόσωπο στο οποίο αναφέρεται ο όρος αυτός είναι διευθύνων υπάλληλος. Αυτό σημαίνει, λοιπόν, ότι ο εργαζόμενος που αμφισβητεί την συγκεκριμένη ιδιότητα, φέρει το βάρος της αποδείξεως του αντιθέτου (ενώπιον του αρμοδίου δικαστηρίου).
- Μεταξύ των όρων περιλαμβάνεται ο όρος Α.α. («ασκούν το διευθυντικό δικαίωμα έναντι λοιπών εργαζομένων της επιχείρησης») και ο όρος Β («προΐστανται Διευθύνσεων, Μονάδων ή Τμημάτων ή άλλων αυτοτελών οργανικών (;) της εργοδοτικής επιχείρησης που προσδιορίζονται στο οργανόγραμμά της, εφόσον η εργοδοτική επιχείρηση τους εμπιστεύεται την εποπτεία μέρους της συνεχούς, διακεκομμένης ή έκτακτης, αλλά πάντως ουσιώδους λειτουργίας της και οι εργαζόμενοι αυτοί αμείβονται με συμφωνημένες μηνιαίες αποδοχές που δεν υπολείπονται του εξαπλασίου του εκάστοτε ελάχιστου νομοθετημένου μισθού»). Το ερώτημα που προκύπτει είναι το εξής : Εάν ο εργαζόμενος που προΐσταται Διευθύνσεως, Μονάδας ή Τμήματος κλπ της εργοδοτικής επιχείρησης που προσδιορίζονται στο οργανόγραμμά της (όπως αναφέρεται στον όρο Β), ασκεί το διευθυντικό δικαίωμα έναντι λοιπών εργαζομένων της επιχείρησης (όπως αναφέρεται στον όρο Α.α.), θα τεκμαίρεται ότι είναι διευθύνων υπάλληλος ή όχι, στην περίπτωση που λαμβάνει μηνιαίες αποδοχές που υπολείπονται του εξαπλασίου του εκάστοτε ελάχιστου νομοθετημένου μισθού ; Το ερώτημα τίθεται διότι στον όρο Α.α. δεν γίνεται αναφορά σε συγκεκριμένα καθήκοντα, ούτε σε ύψος μηνιαίων αποδοχών. Ο ίδιος προβληματισμός ανακύπτει και στις περιπτώσεις που ο εργαζόμενος, ο οποίος προΐσταται Διευθύνσεως, Μονάδας ή Τμήματος κλπ της εργοδοτικής επιχείρησης και λαμβάνει μηνιαίες αποδοχές που υπολείπονται του εξαπλασίου του εκάστοτε ελάχιστου νομοθετημένου μισθού, εκπροσωπεί και δεσμεύει την επιχείρηση προς τρίτους (όπως αναφέρεται στον όρο Α.β) ή είναι μέλος του Δ.Σ. ή αντίστοιχου οργάνου διοίκησης του εργοδότη (όπως αναφέρεται στον όρο Α.γ) ή είναι μέτοχος ή εταίρος κατέχων άνω του 0,5% των δικαιωμάτων ψήφου του εργοδότη (όπως αναφέρεται στον όρο Α.δ).
Αναμένουμε το ΦΕΚ, στο οποίο θα περιληφθεί η Υπουργική Απόφαση.
Πηνιώτης Κωνσταντίνος
Δικηγόρος
