«Ημέρες αδείας εκλογών 21.5.2023 και σύμπτωση με ημέρα αναπαύσεως (ρεπό) λόγω πενθημέρου»
Σημείωμα του Δελτίου Εργατικής Νομοθεσίας
Η περί αδείας εκλογών απόφαση ομιλεί για «εργάσιμες ημέρες», παραλλήλως όμως ορίζει ότι o αριθμός των χορηγουμένων ημερών αδείας καλύπτει τον απολύτως αναγκαίο χρόνο για τη μετάβαση και επιστροφή στον και από τον τόπο ασκήσεως του εκλογικού δικαιώματος.
Γεννάται, λοιπόν, το ερώτημα αν θα πρέπει να χορηγηθή η άδεια αυτή σε μισθωτό για τον οποίο κατά την προηγουμένη ή και την επομένη της εκλογής ημέρα έχει ήδη προγραμματισθή η χορήγηση «ρεπό» λόγω εφαρμογής τoυ πενθημέρου.
1. Υποστηρίζονται και οι δύο απόψεις.
Συγκεκριμένα :
● α) Κατά την πρώτη άποψη, θα πρέπει να χορηγήται ο αριθμός των ημερών που ορίζεται στην απόφαση χωρίς να εξετάζεται αν οι ημέρες αυτές εξυπηρετούν πράγματι τη μετάβαση και την επιστροφή στον και από τον τόπο ψηφοφορίας. Η άποψη αυτή στηρίζεται στο γράμμα της αποφάσεως και συγκεκριμένα στον χαρακτηρισμό «εργάσιμες» ημέρες, ως «εργασίμων» νοουμένων των εξ υποκειμένου, δηλαδή για κάθε μισθωτό, θεωρουμένων ως τοιούτων. Η ημέρα αναπαύσεως («ρεπό») δεν αποτελεί εργάσιμη για τον συγκεκριμένο μισθωτό ημέρα, έστω και αν εμπίπτη σε εξ αντικειμένου εργάσιμη ημέρα της εβδομάδος (δηλαδή καθημερινή και όχι Κυριακή ή άλλη αργία).
Η άποψη αυτή επιρρωνύεται και από τη διάταξη της παραγρ. 3 της αποφάσεως, που ορίζει ότι όσοι μισθωτοί εργάζονται κατά την Κυριακή, λαμβάνουν την ημέρα αυτή ειδική άδεια απουσίας με αποδοχές, πέραν των ημερών που ορίζονται στις προηγούμενες παραγράφους.
● β) Η δεύτερη άποψη βαίνει πέραν του γράμματος. Κατ’ αυτήν ο νομοθέτης ομιλεί για τις εργάσιμες ημέρες που προηγούνται ή και ακολουθούν την ημέρα των εκλογών, οι οποίες εξυπηρετούν πράγματι την μετάβαση και επιστροφή για άσκηση του εκλογικού δικαιώματος, έχει δε υπ’ όψη του το συνήθως συμβαίνον, δηλαδή μισθωτούς οι οποίοι επί μεν εξαημέρου εβδομαδιαίας εργασίας έχουν ως εργάσιμες ημέρες τόσο το Σάββατο όσο και τη Δευτέρα, επί δε πενθημέρου, ότι έχουν ως εργάσιμη ημέρα την Δευτέρα ή το Σάββατο.
Κατά την πρώτη άποψη, ο μισθωτός που ευρίσκεται σε «ρεπό» κατά την προηγουμένη ή/καί την επομένη των εκλογών ημέρα θα λάβη την ή τις ημέρες που ορίζει η απόφαση επί πλέον των ημερών αναπαύσεως, παρά το ότι έχει ήδη την ευχέρεια να μεταβή και να επιστρέψη κατά τις ημέρες που απέχει της εργασίας του, στον και από τον τόπο εκλογών.
Κατά την δεύτερη άποψη, εφ’ όσον ο μισθωτός είναι ήδη ελεύθερος εργασίας λόγω των ημερών αναπαύσεως (ρεπό) και ευρίσκεται εις θέσιν να μεταβή και να επιστρέψη στον και από τον τόπο εκλογών, δεν δικαιούται να λάβη άλλη ή άλλες εργάσιμες ημέρες, επί πλέον των αμέσως πλησιεστέρων προς την ημέρα των εκλογών.
Το πρόβλημα ανακύπτει ιδιαιτέρως στις επιχειρήσεις συνεχούς λειτουργίας, αλλά και στα καταστήματα που έχουν κυλιόμενο ρεπό.
2. Παραθέτουμε κατωτέρω δύο περιπτώσεις απουσίας για τις εκλογές, σχετικές με μισθωτούς εργαζομένους πέντε ημέρες την εβδομάδα:
● α. Ρεπό κατά το Σάββατο ή την Δευτέρα:
- Αν δικαιούνται λόγω αποστάσεως 1 ημέρα άδεια εκλογών, θα πάρουν την άδεια αυτή την Δευτέρα ή το Σάββατο αντιστοίχως.
- Αν δικαιούνται 2 ημερών άδεια, κατά την μία άποψη θα πάρουν την μία επί πλέον ημέρα την Παρασκευή και την άλλη την Τρίτη, ενώ κατά την δεύτερη άποψη, δεν δικαιούνται να λάβουν τη δεύτερη ημέρα αδείας εκλογών, διότι κατά τη Δευτέρα ή το Σάββατο (ως δεύτερη ημέρα) έχουν ήδη ρεπό.
● β. Ρεπό και κατά το Σάββατο και κατά την Δευτέρα. Κατά την πρώτη άποψη θα πάρουν άδεια την Παρασκευή και την Τρίτη. Κατά τη δεύτερη άποψη δεν θα πάρουν καμία ημέρα αδείας.
3. θα συμβουλεύαμε κατ’ αρχήν και εφ’ όσον αυτό είναι εφικτό, να μη προγραμματίζωνται ημέρες ρεπό κατά το Σάββατο και την Δευτέρα που αντιστοίχως προηγείται και έπεται της ημέρας των εκλογών. Το ίδιο πρέπει να ισχύη και για τις 9 ημέρες των εξαιρεσίμων εορτών. Δεν θα πρέπει δηλαδή να προγραμματίζωνται ημέρες αναπαύσεως (ρεπό) κατά τις αργίες αυτές. Και ναι μεν η νομοθεσία, όσον αφορά τουλάχιστον τον ιδιωτικό τομέα, δεν προβλέπει την μετάθεση της ημέρας αναπαύσεως όταν συμπίπτη με ημέρα αργίας, η νομολογία των δικαστηρίων όμως έχει δεχθή ότι η ημέρα αναπαύσεως πρέπει να προγραμματίζεται σε ημέρα εργάσιμη για τον μισθωτό και όχι σε ημέρα κατά την οποία αναπαύεται για κάποιον άλλο λόγο.
Αν εν πάση περιπτώσει δεν είναι δυνατόν να μη περιληφθή στο πρόγραμμα των ημερών αναπαύσεως (ρεπό) το Σάββατο που προηγείται ή η Δευτέρα που ακολουθεί την ημέρα των εκλογών, όπως συμβαίνει στις επιχειρήσεις συνεχούς λειτουργίας, καθώς και σε Εμπορικές επιχειρήσεις με πολυάριθμο προσωπικό κ.λπ., στις οποίες ο προγραμματισμός των ημερών αναπαύσεως γίνεται πολλές φορές σε ετήσια βάση, τότε, νομίζουμε ότι θα πρέπει να εφαρμοσθή η δεύτερη από τις ανωτέρω αναφερόμενες απόψεις. Συγκεκριμένα θα χορηγηθή άδεια για τη μετάβαση και την επιστροφή στον τόπο εκλογών μόνον κατά την προηγουμένη ή την επομένη, δηλαδή κατά τις απτόμενες προς την ημέρα των εκλογών ημέρες, οι οποίες και συνιστούν τον απολύτως αναγκαίο χρόνο για την άσκηση του εκλογικού δικαιώματος.
Η τυχόν παραδοχή της πρώτης απόψεως κείται, νομίζουμε, πέραν του σκοπού τον οποίο εξυπηρετεί η άδεια εκλογών.
Την άποψη αυτή επιρρωνύει η πρόβλεψη της αποφάσεως μόνον για την κανονική άδεια (και όχι και για ημέρα αναπαύσεως ή και άλλη άδεια) ότι «η άδεια εκλογών δεν συμψηφίζεται με την ετήσια άδεια μετ’ αποδοχών».
Σημείωση: Για τις ΕΚΛΟΓΕΣ βλ. ΝΟΜΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ-ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ στο ΔΕΝ 2023, τεύχος 1797 σελ. 627 επ.
Πετίνη-Πηνιώτη Χρυσούλα
Δικηγόρος
